⁉️ در روایات شب‌های ۱۹، ۲۱ و ۲۳ ماه رمضان به‌عنوان محتمل‌ترین شب‌ها برای شب قدر، شب نزول قرآن، در ماه مبارک رمضان ذکر شده است؛
👈«شَهْرُ رَمَضانَ الَّذی أُنْزِلَ فیهِ الْقُرْآن»(۱۸۵ البقره).
به خصوص شب ۲۳ام از دو شب قبل محتمل‌تر است که همان شبی باشد که ملائک در آن نازل می‌شوند.
👈«تَنزَّلُ الْمَلَئکَةُ وَ الرُّوحُ فِیهَا بِإِذْنِ رَبِّهِم مِّن کلِّ أَمْرٍ - سَلَامٌ هِىَ حَتىَ مَطْلَعِ الْفَجْر» (۴-۵ القدر)
و تقدیرها در آن رقم می‌خورد.
👈«إِنَّا أَنزَلْنَهُ فىِ لَیْلَةٍ مُّبَارَکَةٍ إِنَّا کُنَّا مُنذِرِینَ - فِیهَا یُفْرَقُ کُلُّ أَمْرٍ حَکِیمٍ» (۳-۴ الدخان)
⁉️اما با توجه به اختلاف افق‌ها در کشورهای مختلف، این سوال برایم مطرح بود که ممکن است مثلا شب ۲۳ام ماه مبارک در هر کشوری با یک بازه چند روزه متفاوت از کشور دیگر باشد پس آن شب قدر واقعی در عالم تکوین که آن اتفاقات در آن رقم می‌خورد ممکن است مثلا شب ۲۰ ماه یا ۲۴ ماه برای ما باشد.
✅ این سوال را از استادمان پرسیدم که ملاک شب قدر در این افق‌های مختلف، کدام کشور است؟ استاد ما فرمودند همین سوال را از مرحوم آیت‌الله خوشوقت پرسیدم و ایشان پاسخ دادند که ملاک آن آنجایی است که حضرت حجت(عج) حضور داشته باشند.
✅ اخیرا دیدم همین سوال را از شهید آیت‌الله عبدالحسین دستغیب نیز کرده‌اند و ایشان پاسخ مفصلی داده‌اند که نکات جالبی دارد و خلاصه‌ای از آن را اینجا می‌آورم:
🔻شب اول ماه عبارت است از آن شبى که موقع غروب آفتاب، ماه از تحت الشعاع آفتاب خارج شده باشد به مقدارى که اگر موانع جوّى نباشد، قابل رؤیت باشد و هرگاه در شهرى رؤیت هلال شد، شکى نیست اگر بلادى نزدیک به آن بلاد یا اگر دور است امّا در افق موافق با آن بلاد مىباشد، همان شب، اول ماه آنها خواهد بود؛ و این مسأله اتفاقى جمیع فقهاست و اما نسبت به سایر بلاد بعیده که توافق با آن بلاد در افق ندارد، اکثر فقها بر این هستند که براى آنها شب اول ماه شرعاً نیست لیکن عدهاى از فقها فرمودهاند:
فرقى نیست بین بلاد بعیده و قریبه بلکه اگر در بلدى رؤیت هلال شد، در جمیع بلاد، آن شب اول ماه است. و دلیل ایشان اطلاق صحیحه هشام است:
👈«عن ابى عبداللَّه (علیه السلام) قال: ان کانت له بینة عادلة على اهل مصرانهم صاموا ثلاثین على رؤیته قضى یوما» «کسى که به واسطه ندیدن هلال ۲۹ روز ماه رمضان را روزه گرفته و بعد بیّنه عادله پیدا شد بر اینکه در شهرى از شهرها سى روز روزه گرفته‌اند، به واسطه رؤیت هلال در شب قبل آن پس باید یک روز قضا بگیرد.»
👈«و ایضاً موثقة البصرى عنه قال: فان شهد اهل بلد آخر فاقضه». «اگر شهادت دهند اهل شهرى که رؤیت هلال نمودهاند، پس آن روز را که یوم الشک بوده و روزه نگرفته، باید قضا بکند».
🔻همین قول را صاحب جواهر و صاحب مستند و صاحب مستمسک تقویت فرمودهاند، پس مقتضاى اطلاق صحیحه هشام و موثقه بصرى همانطور که مورد فتواى جماعتى از فقها مىباشد این است که اگر هلال رؤیت شود در شهرى از شهرها آن شب اول ماه است در جمیع بلاد و پس از گذشتن ۲۳ شب، براى درک فضیلت لیلة القدر آن شب را باید به عبادت احیا داشت.
🔻بالجمله به مقتضای این دو روایت شب ۲۳ام که شبهه لیلةالقدر در آن است، واقعاً یکى بیش نیست لیکن چون اکثر فقها صحیحه مزبور را مقید دانستند به بلاد قریبه یا موافقه در افق یعنى رؤیت هلال در بلدى سبب نمىشود براى حکم به اول ماه براى بلاد بعیده مخالف با آن در افق بلکه مختص به همان بلد و بلاد قریبه یا موافقه با آن است. مثلًا کسى که به حساب رؤیت هلال در بلدش یا بلد موافقه شب شنبه ۲۳ مىباشد و چون در بلاد بعیده مخالف در افق با آن بلد یک شب قبل رؤیت هلال شده، شب جمعه ۲۳ مىشود باید شب جمعه و شب شنبه هر دو را به عبادت احیا بنماید تا یقین به درک فضیلت شب ۲۳ واقعى نموده باشد.
🔻و مقتضاى عدم تمامیت و مقید بودن دو روایت، به حسب اختلاف بلاد امکان تعدد لیله ۲۳ام رمضان است.
و اگر سؤال دیگرى شود که بلاد مختلف است از حیث طلوع و غروب آفتاب بلکه بعضى بلاد، شب و در همان وقت بعضى روز است، در جواب گوییم: ظاهر آیه این است که لیلةالقدر هر بلدى از اول غروب آن بلد است تا طلوع فجر در آن بلد، بنابراین، لیلة القدر به اختلاف بلاد ۲۴ ساعت مىشود و لذا در احادیث معتبره وارد شده است که روز قدر در فضیلت مثل شب قدر است و شاید سرّش همین باشد که روز قدر در شهرى، شب قدر است در شهر دیگرى و بالجمله در مدت ۲۴ ساعت تنزل الملائکة و الروح است.
........................
📌به شرح حال بپیوندید👇