🔻 خداوند در سوره مبارکه مائده به ما در ضمن داستان بنیاسرائیل سنت محرومیت از ولیّ خدا را به ما متذکر میشود:
در ماجرای سرپیچی بنیاسرائیل از ورود برای فتح سرزمین موعود آمده است، موسی (علیهالسلام) خطاب به بنیاسرائیل گفت: «یَا قَوْمِ ادْخُلُوا الْأَرْضَ الْمُقَدَّسَةَ الَّتِی کَتَبَ اللَّهُ لَکُمْ وَلَا تَرْتَدُّوا عَلَىٰٓ أَدْبَارِکُمْ فَتَنْقَلِبُوا خَاسِرِینَ» ای قوم من! به سرزمین مقدسی که خدا برایتان مقرّر فرموده در آیید و با سرپیچی از فرمانهای حق، بازنگردید که زیانکار میشوید.
اما آنها شروع به بهانهتراشی کردند و گفتند: «یَا مُوسَىٰٓ إِنَّ فِیهَا قَوْمًا جَبَّارِینَ وَإِنَّا لَنْ نَدْخُلَهَا حَتَّىٰ یَخْرُجُوا مِنْهَا فَإِنْ یَخْرُجُوا مِنْهَا فَإِنَّا دَاخِلُونَ» ای موسی! مسلماً در آنجا مردمی زورگو و ستمگر قرار دارند، و ما هرگز وارد آنجا نمیشویم تا آنان از آنجا بیرون روند، چنانچه از آنجا بیرون روند البته ما وارد خواهیم شد.
هرچقدر هم مؤمنینی از بنیاسرائیل به آنها گفتند نترسید، به خداوند توکل کنید، همینکه وارد شهر شوید آنجا سقوط میکند؛ فایده نداشت و پاسخ دادند: «یَا مُوسَىٰٓ إِنَّا لَنْ نَدْخُلَهَآ أَبَدًا مَا دَامُوا فِیهَا ۖ فَاذْهَبْ أَنْتَ وَرَبُّکَ فَقَاتِلَآ إِنَّا هَاهُنَا قَاعِدُونَ» ای موسی! تا آنان در آنجایند، ما هرگز وارد آنجا نخواهیم شد، پس تو و پروردگارت بروید [با آنان] بجنگید که ما [تا پایان کار] در همینجا نشستهایم.
وقتی کار به اینجا رسید که نشستند و گفتند آقا خودش بیاید کار را درست کند؛ وقتی عوض اینکه یاریدهنده ولی باشند؛ باری بر دوش ولیّ شدند و عوض اینکه خود را مقابل مطالبه ولیّ جامعه مسئول ببینند، در مقام طلبکار نشستند؛ دیگر استحقاق داشتن نعمت ولی خدا را نداشتند و موسی (علیهالسلام) به خداوند خطاب کرد: «رَبِّ إِنِّی لَآ أَمْلِکُ إِلَّا نَفْسِی وَأَخِی ۖ فَافْرُقْ بَیْنَنَا وَبَیْنَ الْقَوْمِ الْفَاسِقِینَ» پروردگارم من جز بر خود و برادرم تسلطی ندارم، پس میان ما و این گروه بدکار و نافرمان جداییانداز.
📌 اما خداوند آنچنان که استحقاق آنان بود، آنان را عقوبت نکرد؛ بلکه از این باب که «وَمَآ أَصَابَکُمْ مِنْ مُصِیبَةٍ فَبِمَا کَسَبَتْ أَیْدِیکُمْ وَ یَعْفُو عَنْ کَثِیرٍ» (شورا:۳۰) خداوند فرمود: «فَإِنَّهَا مُحَرَّمَةٌ عَلَیْهِمْ أَرْبَعِینَ سَنَةً یَتِیهُونَ فِی الْأَرْضِ ۚ فَلَا تَأْسَ عَلَى الْقَوْمِ الْفَاسِقِینَ» این سرزمین مقدس تا چهل سال بر آنان حرام شد، همواره در طول این مدت در زمینِ [سینا] سرگردان خواهند بود، پس بر این گروه بدکار و نافرمان غمگین مباش.
🔻 همین داستان یارینکردن ولیّ و تنها گذاردن او و دعای ولیّ خدا، در دوران امیرالمؤمنین (علیهالسلام) نیز تکرار شد. حضرت امیر در خطبه ۷۰ نهجالبلاغه ماجرای دیدن رسولالله صلیالله علیه و آله در خواب را نقل میکنند و میگویند: «فَقُلْتُ یَا رَسُولَ اَللَّهِ مَا ذَا لَقِیتُ مِنْ أُمَّتِکَ مِنَ اَلْأَوَدِ وَ اَللَّدَدِ» پس گفتم اى رسول خدا، از امّت تو چه تلخىها دیدم و از لجبازى و دشمنى آنها چه کشیدم؛
رسول خدا گفت: «اُدْعُ عَلَیْهِمْ» نفرینشان کن.
سپس حضرت میگویند چنین نفرینشان کردم: «أَبْدَلَنِی اَللَّهُ بِهِمْ خَیْراً مِنْهُمْ وَ أَبْدَلَهُمْ بِی شَرّاً لَهُمْ مِنِّی»
خدا بهتر از آنان را به من بده و من را از آنها بگیر و عوض من شخص بدى را بر آنها مسلّط گردان.
📌و باز از باب «یَعْفُو عَنْ کَثِیرٍ» خداوند به امت فرصت داد تا با یاری امام حسن (علیهالسلام) خطای خود را جبران کنند؛ اما نکردند و کار به صلح تحمیلی با معاویه کشید؛ در نتیجه امام حسن (ع) نیز کوفه و شیعیان را ترک کردند و به مدینه رفتند و محرومیت شیعه از امام آغاز شد.