🔰یکی از دوراهی‌های تکراری تاریخ دوراهی "سازش یا مبارزه" برای اصلاح است، دو راه که تا مبارزه بوده است بر سر راه مبارزان بوده و نتیجه هر کدام نیز مشخص است. این دو راهی در ابتدای دهه ۴۰ در حوزه علمیه بسیار جدی بود. ویژگی راه حضرت امام و یاران ایشان عدم سازش با طاغوت بود. حجت‌الاسلام سیدمحمود دعایی در خاطرات خود مربوط به سال‌های ۴۲-۴۳ نقل می‌کنند:
🔻مقالات نشریه [بعثت] از دو گرایش پیروی می‌کرد. یک گرایش، صد در صد خط امامی بود و توسط یاران وفادار به حضرت امام که نقطه نظرهای ایشان را بدون قید و شرط قبول داشتند و عمل می‌کردند تهیه می‌شد. اینان اگر به جریانات و شخصیت‌های دیگر احترام می‌گذاشتند به دلیل امر و فرمان امام بود. برای آنها محور امام بود. گرایش دیگری هم بود که در کنار علاقمندی به امام، دیگران را هم قبول داشتند و به آنها نیز احترام می‌گذاشتند. به تدریج بعد از جریان تبعید حضرت امام به ترکیه و ایجاد حرکت‌های رفورمیستی که در جریان مبارزات قم پدیدار شد، فاصله این دو گروه بیشتر شد.
🔻 در این میان عده‌ای هم بودند که از مبارزین و کسانی که به مبارزه سیاسی روی آورده بودند، انتقاد می‌کردند و اعتقاد داشتند که مبارزه باید سازماندهی شده و از شکل و شیوه حزبی پیروی شود. آنان معتقد بودند که می‌بایست به فعالیت‌های صرفا فرهنگی و زیربنایی توجه داشت. در حالی که گروه‌های رادیکال و انقلابی معتقد بودند که در عین توجه به امور فرهنگی و آموزش و تربیت افراد معتقد و مبارز، می‌بایست به فعالیت‌های سیاسی و مبارزه علنی و انقلابی هم دست زد.
🔻گروه اول به فعالیت‌های رفورمیستی روی آورده بودند. استدلالشان این بود که مرحوم عبده و مرحوم سید جمال الدین اسدآبادی دو همرزم بودند و مرحوم سید جمال الدین اسدآبادی معتقد به فعالیت‌های انقلابی و حاد بود و سرانجام به شهادت رسید و طرح‌ها و برنامه هایش ناکام ماند اما آقای عبده که همرزم جمال الدین اسدآبادی بود به فعالیت‌های سازنده فرهنگی و زیربنایی روی آورد و پایه گذار دانشگاه الازهر مصر شد و به کادرسازی روی آورد و حرکت او سازگارتر و ماندگارتر شد و در نقش آفرینی و جریان سازی دنیای اسلام تداوم بیشتری یافت.
🔻این استدلالات باعث پایه گذاری تشکیلات دارالتبلیغ اسلامی در قم شد به طوری که از شخصیت‌های بلندپایه دعوت می‌کردند تا در آن جا گرد بیایند و با پرورش قشر مبلغ و سخنور به ترویج دین اسلام بپردازند. دوستان و علاقمندان امام به دلیل استقبال رژیم شاه از این شیوه فعالیت، این حرکت را نوعی حرکت انحرافی می‌دانستند و انحراف از خط مبارزاتی و رویارویی بارژیم ستم شاهی به حساب می‌آوردند و آن را شانه خالیکردن از بار مسئولیت مبارزات سازنده‌ی ضد رژیم می‌دانستند. عنایت‌ها و حمایت‌های بعضی از عناصر وابسته از این حرکت نیز طرفداران امام و خود ایشان را بیشتر به این جریان بدبین می‌کرد و اینان را در اعتقادشان مبنی بر انحرافی بودن خط گروه اول، راسخ تر می‌نمود.
........
📝دعایی، محمود، گوشه ای از خاطرات حجت الاسلام والمسلمین سیدمحمود دعایی، تهران، مؤسسه تنظیم ونشر آثار امام خمینی(س)، مؤسسه چاپ ونشر عروج، ۱۳۸۷ش، صص: ۶۱ -۶۲.
...........................
📌به شرح حال بپیوندید👇