🔻 «یَمْحُ اللَّهُ الْبَاطِلَ وَ یُحِقُّ الْحَقَّ» خداوند باطل را نابود می‌کند و حق را برقرار می‌سازد. کلام همینجا تمام نمی‌شود! چگونه باطل را نابود و حق را برقرار می‌سازد؟ با کلماتش «بِکَلِمَاتِهِ» (الشوری: ۲۴)
🔻 در جای دیگری می‌گوید: خداوند اراده کرده است که حق را با کلماتش برقرار سازد و ریشه کافران را قطع کند: «وَ یُرِیدُ اللَّهُ أَنْ یُحِقَّ الْحَقَّ بِکَلِمَاتِهِ وَ یَقْطَعَ دَابِرَ الْکَافِرِینَ» (الأنفال: ۷)
🔻 در جای دیگری می‌گوید: خداوند حق را با کلماتش محقق می‌کند، اگرچه مجرمان نخواهند: «وَ یُحِقُّ اللَّهُ الْحَقَّ بِکَلِمَاتِهِ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُجْرِمُونَ» (یونس: ۸۲)
📌 بحث از کلمة و کلمات از کلید رمزهای پیروزی و نجات است که بالاترین معارف الهی را با خود همراه دارد:
🔻 خداوند تبارک‌وتعالی آنگاه که می‌خواهد ابراهیم علیه‌السلام را امتحان کند، با کلمات امتحان می‌کند و وقتی ابراهیم از این امتحان پیروز بیرون می‌آید، به او مقام امامت می‌دهد: «وَ إِذِ ابْتَلَیٰ إِبْرَاهِیمَ رَبُّهُ بِکَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ إِنِّی جَاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِمَامًا» (البقرة: ۱۲۴) اما این کلمات چیست؟!
🔻 آدم علیه‌السلام وقتی فریب شیطان را خورد و از بهشت رانده شد؛ به‌وسیله درک کلمات و با کمک آنها توبه کرد و توبه‌اش پذیرفته شد: «فَتَلَقَّیٰ آدَمُ مِنْ رَبِّهِ کَلِمَاتٍ فَتَابَ عَلَیْهِ» (البقرة: ۳۷) ولی باز در ضمن این آیات مشخص نمی‌شود که این کلمات، چه بوده است؟!
🔻 وقتی خداوند بشارت تولد حضرت یحیی را به حضرت زکریا (علیهما و علی نبینا السلام) داد، یکی از ویژگی‌های یحیی را تصدیق کلمة الله از سوی او می‌داند: «فَنَادَتْهُ الْمَلَائِکَةُ وَ هُوَ قَائِمٌ یُصَلِّی فِی الْمِحْرَابِ أَنَّ اللَّهَ یُبَشِّرُکَ بِیَحْیَیٰ مُصَدِّقًا بِکَلِمَةٍ مِنَ اللَّهِ...» (آل‌عمران: ۳۹)
📌 اگرچه تقریباً ذیل اکثر آیات اشاره شده، روایات این رمزگشایی از معنای کلمة و کلمات را انجام داده‌اند؛ اما آیا خود قرآن هم اشاراتی دارد که به رمزگشایی از این رمز پیروزی و نجات، کمک کند؟!
🔻 در دو آیه، خداوند حضرت عیسی مسیح (علیه‌السلام) را به کلمة الله معرفی می‌کند: «إِنَّمَا الْمَسِیحُ عِیسَی ابْنُ مَرْیَمَ رَسُولُ اللَّهِ وَ کَلِمَتُهُ أَلْقَاهَا إِلَیٰ مَرْیَمَ» (النساء: ۱۷۱) و «إِذْ قَالَتِ الْمَلَائِکَةُ یَا مَرْیَمُ إِنَّ اللَّهَ یُبَشِّرُکِ بِکَلِمَةٍ مِنْهُ اسْمُهُ الْمَسِیحُ عِیسَی ابْنُ مَرْیَمَ» (آل‌عمران: ۴۵)
🔻 آیا شخص عیسی علیه‌السلام «کلمة الله» است یا ایشان جایگاهی دارد که او را «کلمة الله» کرده است؟! در آیه دیگری خداوند می‌گوید چیزی را به عنوان کلمه همیشه ماندنی، در صلب ابراهیم قرار دادیم: «وَ جعلها کَلِمَةً بَاقِیَةً فِی عَقِبِهِ لَعَلَّهُمْ یَرْجِعُونَ» (الزخرف: ۲۸)
🔻 عیسی علیه‌السلام نیز از طریق مادر به‌عنوان یکی از ذریه ابراهیم علیه‌السلام محسوب می‌شود و ظاهر جمع این دو آیه، چنین است که یک مقامی «کَلِمَةً بَاقِیَةً» در ذریه ابراهیم قرار داده شده است که به واسطه آن، به عیسی علیه السلام نیز کلمة الله گفته شده است؛ در روایات می‌گوید این مقام امامت است که نسل در نسل به فرزندان ابراهیم علیه‌السلام رسید و در نسل امام حسین نیز قرار داده شد تا روز قیامت: «هِیَ اَلْإِمَامَةُ جعلها اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِی عَقِبِ اَلْحُسَیْنِ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ بَاقِیَةً إِلَی یَوْمِ اَلْقِیَامَة» و به این نکته که مقام امامت در ذریه ابراهیم علیه السلام قرار گرفته است، در آیه ۱۲۴ بقره اشاره شده است؛ آنجا که خداوند می‌گوید: ابراهیم را با کلماتی امتحان کردیم و سپس او را در مقام امامت قرار دادیم، ایشان از خداوند خواست که این مقام در ذریه ایشان قرار دهد و خداوند در ضمن اینکه خواسته او را رد نکرد، پاسخ داد: این مقام که همان عهد الهی است، اختصاص به معصومان (غیر ظالمان) از نسل تو دارد: «إِذِ ابْتَلی إِبْراهِیمَ رَبُّهُ بِکَلِماتٍ فَأَتَمَّهُنَ قالَ إِنِّی جاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِماماً قالَ وَ مِنْ ذُرِّییَتِی قالَ لا یَنالُ عَهْدِی الظَّالِمِینَ» (البقرة: ۱۲۴)
🔻 در مورد آیه «فَتَلَقَّىٰ آدَمُ مِنْ رَبِّهِ کَلِمَاتٍ فَتَابَ عَلَیْهِ» (بقرة:۳۷) در روایات می‌گوید: آن کلماتی که به آدم علیه‌السلام آموخته شد تا با آن توبه کند، چنین بود: «بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ عَلِیٍّ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ وَ فَاطِمَةَ، صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِم»
🔻 در مورد آیه «إِذِ ابْتَلى إِبْراهِیمَ رَبُّهُ بِکَلِماتٍ فَأَتَمَّهُنَ قالَ إِنِّی جاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِماماً» (بقره:۱۲۴) از امام صادق (علیه‌السلام) می‌پرسند: «مَا هَذِهِ اَلْکَلِمَاتُ؟» ایشان پاسخ می‌دهند: آن کلمات همان کلماتی بود که «تَلَقَّاهَا آدَمُ مِنْ رَبِّهِ فَتَابَ عَلَیْهِ» و آنها این کلمات بود: «یَا رَبِّ، أَسْأَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ عَلِیٍّ وَ فَاطِمَةَ وَ اَلْحَسَنِ وَ اَلْحُسَیْنِ» راوی می‌پرسد: پس منظور از «أَتَمَّهُنَّ» چیست؟! ایشان پاسخ می‌دهند: «یَعْنِی فَأَتَمَّهُنَّ إِلَى اَلْقَائِمِ ع اِثْنَیْ عَشَرَ إِمَاماً، تِسْعَةٌ مِنْ وُلْدِ اَلْحُسَیْنِ (عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ)» یعنی آن کلمات را کامل کرد تا نام حضرت حجت ۱۲ امام را که ۹ نفر آنها از فرزندان امام حسین ع هستند.
🔻 درباره آیه: «یَمْحُ اللَّهُ الْبَاطِلَ وَ یُحِقُّ الْحَقَّ بِکَلِمَاتِهِ» (شورى:۲۴) در روایت از امام باقر ع می‌گوید: «یَمْحُ اَللّٰهُ اَلْبٰاطِلَ» یَعْنِی یُبْطِلُهُ «وَ یُحِقُّ اَلْحَقَّ بِکَلِمٰاتِهِ» یَعْنِی بِالْأَئِمَّةِ وَ اَلْقَائِمِ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ.
🔻 درباره آیه: «یُرِیدُ اللَّهُ أَنْ یُحِقَّ الْحَقَّ بِکَلِمَاتِهِ و یَقْطَعَ دَابِرَ الْکَافِرِینَ» (أنفال:۷) تحقق حق، به تحقق حق محمد و آله (یعنی ولایت و حاکمیت حضرات معصومین) تفسیر و کلمات به امیرالمؤمنین ع تفسیر شده است.
🔻 درباره آیه: «وَ یُحِقُّ اللَّهُ الْحَقَّ بِکَلِمَاتِهِ و لَوْ کَرِهَ الْمُجْرِمُونَ» (یونس:۸۲) از امیرالمؤمنین ع روایت شده است، شیعیان منتظر به‌نتیجه‌رسیدن دولت حق هستند و خداوند آن را در زمان ظهور دولت اهل‌بیت محقق می‌کند: «مُنْتَظِرُونَ لِدَوْلَةِ الْحَقِّ و سَ«یُحِقُّ اللَّهُ الْحَقَ بِکَلِماتِهِ»...»
🔻 ما همه به دنبال به‌ثمررسیدن حق و حکومت عدالت و رسیدن مردم به حقوقشان و رشد و تعالی آنها هستیم، همه به دنبال نابودی باطل و پلیدی‌ها و ظلم‌ها هستیم، اما از کدام مسیر این اتفاق می‌افتد؟! آنچه نص آیات و روایات اشاره شده بود، این مهم جز با ولایت اهل‌بیت و حرکت به‌سوی آنها اتفاق نمی‌افتد.
🔻 مسیر نجات مسیر اهل‌بیت است. اگر می‌گوید: خداوند آرامش را بر مؤمنین نازل کرد و آنها را ملزم به «کلمة‌التقوی» نمود و مؤمنین شایسته این نزول آرامش و الزام به کلمة تقوی و اهل آن هستند: «فَأَنزَلَ اللَّهُ سَکِینَتَهُ عَلَىٰ رَسُولِهِ و عَلَى الْمُؤْمِنِینَ وَ أَلْزَمَهُمْ کَلِمَةَ التَّقْوَىٰ و کَانُوا أَحَقَّ بِهَا وَ أَهْلَهَا» (الفتح:۲۶) در روایت این «کلمة التقوی» را می گوید: «هِیَ وَلاَیَةُ أَمِیرِ اَلْمُؤْمِنِینَ (عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ) و حضرت امیر، در خطبه خود می‌فرمایند: «انا عروة اللّه الوثقى و الکلمة التقوى» من ریسمان محکم الهی و کلمة التقوی هستم.
🔻 کلید رمز نجات، کلمةالله است و کلمةالله یعنی کلمة طیبه یعنی اهل‌بیت، «أَ لَمْ تَرَ کَیْفَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا کَلِمَةً طَیِّبَةً کَشَجَرَةٍ طَیِّبَةٍ أَصْلُهَا ثَابِتٌ و فَرْعُهَا فِی السَّمَاءِ» (ابراهیم:۲۴) آیا ندیدی که خداوند کلمه طیبه را به درختی پاکیزه تشبیه کرد که ریشه‌های آن در زمین ثابت است و شاخه‌هایش در آسمان است؟!
در روایت از امام صادق ع است که «رَسُولُ اللَّهِ ص أَصْلُهَا وَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع فَرْعُهَا و الْأَئِمَّةُ مِنْ ذُرِّیَّتِهِمَا أَغْصَانُهَا» رسول خدا ریشه این درخت است و امیرالمؤمنین شاخه اصلی آن و اهل‌بیت ع شاخه‌های جانبی آن هستند.
این درخت است که مایه برکت و رشد در دنیا و آخرت است: «تُؤْتِی أُکُلَهَا کُلَّ حِینٍ بِإِذْنِ رَبِّهَا و یَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثَالَ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَذَکَّرُونَ» (إبراهیم:۲۵) دائماً و همیشه پربار و ثمرده است و این مثال‌ها را خداوند بی‌جهت نمی‌زند، برای این است که ما عبرت بگیریم.
این کلمه و شجرة طیبة است که مقابل آن کلمه خبیثه، یعنی شجره خبیثه، آمده است: «مَثَلُ کَلِمَةٍ خَبِیثَةٍ کَشَجَرَةٍ خَبِیثَةٍ اجْتُثَّتْ مِنْ فَوْقِ الْأَرْضِ مَا لَهَا مِنْ قَرَارٍ» (ابراهیم:۲۶)
🔻 اگر دور کلمه خبیثه جمع شدیم نتیجه‌اش بدبختی و خواری است و اگر دور کلمه طیبه جمع شدیم، نتیجه‌اش علو و برتری است: «جَعَلَ کَلِمَةَ الَّذِینَ کَفَرُوا السُّفْلَىٰ و کَلِمَةُ اللَّهِ هِیَ الْعُلْیَا و اللَّهُ عَزِیزٌ حَکِیمٌ» (توبة:۴۰)
🔻 هم کلمه خبیثه و هم کلمةالله (کلمه طیبه و کلمة التقوی)، همگی مخلوق خداوند هستند، سراسر نظام هستی کلمات خداوند است و ازاین‌جهت است که «لو کانَ الْبَحْرُ مِداداً لِکلِماتِ رَبِّی لَنَفِدَ الْبَحْرُ قَبْلَ أَنْ تَنْفَدَ کلِماتُ رَبِّی» (کهف:۱۰۹) اگر دریاها برای نوشتن کلمات پروردگار مرکب شوند، پیش از آنکه کلمات پروردگار پایان پذیرد، آنها پایان می‌پذیرند.
🔻 خداى تعالى تکلمش به دهان باز کردن نیست، بلکه تکلم او همان فعل او و افاضه وجودى است که مى‌کند، همچنان که فرموده: «إِنَّمٰا قَوْلُنٰا لِشَیْ‌ءٍ إِذٰا أَرَدْنٰاهُ أَنْ نَقُولَ لَهُ کُنْ فَیَکُونُ» (نحل:۴۰) و اگر قرآن فعل خدا را "کلمه" نامیده براى این است که فعل او بر وجود او دلالت مى‌کند. از همینجا است که مسیح، کلمه خدا نامیده مى‌شود.
🔻 همه مخلوقات فعل خداوند هستند اما بازتاب آنها و جلوه‌گری آنها از خداوند متفاوت است، هرچه کلمات در جلوه‌گری از خداوند روشن‌تر و آشکار باشند، بیشتر مصداق کلمةالله خواهند بود و تطبیق این آیات بر ائمه و اهل‌بیت اطهار به‌عنوان کلمةالله و کلمه طیبه و کلمة التقوی و مسیر نجات نیز از همین جهت مصداق کامل نشانه و راهنما بودن آنها از وجود خداوند هستند.